آشنايی با نمودار پارتو :

 

آشنايی با نمودار پارتو :
چگونه می توان کیفیت را بهبود بخشید، راه طولانی باید طی شود و کارهای متعددی صورت گیرد، در مراحل مختلف نیاز به شناسایی وضعیت فعلی داریم و عزمی راسخ جهت بهبود این وضعیت در این نوشته تلاش خواهد شد یکی از ایزارهای موثر در شناخت جنبه های گوناگون مرتبط با کیفیت مورد بررسی و تشریح قرار گیرد.
اصل پارتو چیست؟اصل پارتو یا قانون 80:20 بیان می کند20%از عوامل80%مسائل رامی افرینند و80%از عوامل سبب20%از مسائل هستند.این موضوع که توسط ویلفرد پارتو، اقتصاددان ایتالیایی مطرح شد قانون اثبات شده علمی نیست ولی بطور معمول در بیشتر امور اجتماعی و اقتصادی صادق است . مثلا گفته می شود حدود80% ثروت جامعه در اختیار20%افراد است.ازاین اصل برای شناسایی عوامل تاثیرگذار برکیفیت استفاده کرده اند و نموداری بنام پارتوایجاد شده است. نمودار پارتو نموداری است برای نشان دادن و دسته بندی اطلاعات تا معلوم شود چه علتهایی در شکلگیری معلول بیشترین نقش را دارند.نمودار پارتو را می توان بعنوان اولین قدم در ایجاد بهبود در محیط کاری به کار برد. با یک نگاه به نمودار پارتو تمام افراد میتوانند ببینند که دو یا سه عامل بیشترین مسائل را بوجود آورده اند و تعداد زیادی از عوامل نقش بسیار کمی در ایجاد مشکلات داشته اند. بنابراین پایه ای برای فهم و درک مشترک بین افراد گروه ایجاد شده و تعریف اهداف دقیق برای دستیابی به میزان مشخص از بهبود میسر میگردد. تجربه نشان داده است که به نصف رساندن مهمترین عامل، بسیارساده تراز کاهش اندک در میزان یک عامل کم اثر است. در حالیکه تاثیر آنها بر روی کیفیت و بهبود،درست برعکس خواهد بود. 
چگونه پارتو را رسم کنیم ؟پس از اینکه مجموعه ای از اطلاعات عددی در مورد عوامل و دلایل مرتبط با کیفیت محصولات تولیدی جمع آوری شد با پیروی از مراحل زیر می توانیم نمودار پارتو را رسم کنیم :
مر حله اول:اطلاعات جمع آوری شده را بصورت نزولی مرتب کنید .
مرحله دوم: اقلامی را که کمترین تاثیر را داشته بعنوان سایر دسته بندی کنید و اطلاعات آنها را با هم جمع کنید .
مرحله سوم : اطلاعات هر یک از اقلام را بصورت درصد محاسبه کنید و فراوانی تجمعی و درصد تجمعی را به دست آورید .
مرحله چهارم : نمودار پارتو را به صورت زیر رسم کنید :
الف) محور عمودی سمت چپ نمودار برای نشان دادن اطلاعات اصلی جمع آوری شده مانند
تعداد موارد(فراوانی)،هزینه و غیره بکار می رود. درجه بندی این ستون برحسب مجموع اطلاعات جمع آوری شده انجام می شود .
ب)محور افقی شامل عناوین مقوله ها(موارد) می باشد.این محور با توجه به تعداد مقوله ها(شامل موارداصلی و مقوله سایر)به فاصله های مساوی تقسیم می شودو عناوین مربوط به موارد به ترتیب نزولی در زیر این محور ثبت می شود بطوریکه مقوله سایر در انتهای سمت راست نمودار قرار می گیرد .
ج)محور عمودی سمت راست نمودار از نقطه انتهایی محور افقی(مقوله سایر)رسم شده و برحسب درصد درجه بندی می شود. از این ستون برای تحلیل و تفسیر اطلاعات و نقش آنها در کل مقولات استفاده می شود .
د)نام مناسبی برای نمودار انتخاب کنید. دوره زمانی داده های مورداستفاده را ذکر کنید و منابع آنها را عنوان کنید .
مرحله پنجم : با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده ، ستونها و منحنی نمودار را رسم کنید . برای اینکار ابتدا اطلاعات ثبت شده را براساس مقولات مرتب شده در روی محور افقی و درجه بندی محور عمودی سمت چپ ، بصورت نمودار ستونی رسم کنید. طول ستونها نشان دهنده فراوانی مقوله مورد نظر می باشد. سپس براساس درصد تجمعی و با توجه به درجه بندی محور عمودی سمت راست منحنی مربوط به درصد اقلام را ترسیم کنید.
مرحله ششم : با توجه به نمودار رسم شده نقش هر کدام از اقلام را در کل عیوب و اشکالات شناسایی کرده ، مورد بررسی و تفسیر قرار دهید . 
نکاتی که در رسم استفاده از نمودار پارتو باید مورد توجه قرار گیرد
-از نتیجه گیری فوری و بدون تحلیل اطلاعات بپرهیزید .
- نوع اطلاعات بکارگرفته شده بایدیکسان باشد(برای مثال تعدادخرابی دراثرعوامل مختلف)
- به منظور تحلیل و تفسیر بیشتر اطلاعات در مورد عوامل و مقوله ها ، می توان نمودارهای پارتوی دیگری برای هزینه، زمان و ... مربوط به مقوله ها و موارد اصلی ترسیم کرد.
- سعی کنید مقوله سایر را طوری ایجاد کنید که تعداد کل اقلام حدود5 تا10 مورد باشد.
نمودار پارتو را چگونه به کار ببریم 
مثال:یک شرکت کوچک چاپ و نشر گروهی را مسؤل شناسایی وضعیت کتب معیوب برگشت داده شده از خریداران عمده نمود. این گروه اطلاعاتی را جمع آوری کرده و باطی مراحل زیر به دسته بندی و تفسیر آنها اقدام کرد.
مرحله اول : اطلاعات مربوط به تعداد عوامل بروز عیب به این صورت است :
عناوین ( مقوله )
تعداد( فراوانی )
معایب چاپی
جابجائی سطرها
خط خوردگی
اشکالات صحافی
کاغذ نامناسب
ناخوانا بودن
آسیب دیدگی درحمل ونقل
چسبیدن ورقها
پارگی صفحات
جابجا بودن صفحات
38
12
12
7
3
3
3
2
2
1
جمع
85
مرحله دوم : با توجه به اطلاعات فوق مشاهده می شود که تعداد 6 مورد از مقوله ها ، فراوانی پائینی دارند و بنابراین میتوان جمع آنها را به عنوان سایر در نظر گرفت .              
مرحله سوم : برای محاسبه درصد هر یک از مقوله ها ، تعداد ( فراوانی ) مربوط به آن مقوله را به جمع فراوانی تقسیم کرده و در عدد 100 ضرب می نمائیم . در ستون درصد تجمعی ، جمع درصد اقلام ثبت می شود . بنابراین اطلاعات جمع آوری شده به صورت ذیل جمع بندی شد :
   
 
عناوین
تعداد فراوانی
فراوانی تجمعی
درصد
درصد تجمعی
معایب چاپی
جابجائی سطرها
خط خوردگی
اشکالات صحافی
سایر
38
13
12
7
15
38
51
63
70
85
7/44%
3/15%
1/14%
2/8%
7/17%
7/44%
60%
1/74%
3/82%
100%
جمع
85
 
100%
 
 
مرحله چهارم:
برای رسم نمودار پارتو مربوط به مثال فوق به ترتیب زیر عمل می کنیم :
الف)اطلاعات مربوطه را در نرم افزارEXCEL   ثبت و نمودار پارتو مربوطه را به شکل فوق ترسیم میکنیم.(جهت ترسیم نمودار فوق در نرم افزار Excel  با ما در ارتباط باشید . )
ب )با توجه به مسئله مورد بررسی، نام نمودار" نمودار پارتو برای بررسی دلایل برگشت کتب " انتخاب می شود.
مرحله پنجم : با توجه به جدول فوق ، نمودار به صورت زیر تکمیل می شود . 
مرحله ششم : با نگاهی به نمودار فوق می بینیم که معایب چاپی حدود 35 %از کل عیوب موجود در کتاب های برگشتی را تشکیل می دهند . بنابراین به منظور بهبود کیفیت و کاهش تعداد کتب معیوب بهتر است روی این موضوع تمرکز نموده و سعی کنیم کاهش 50 % معایب چاپی منجر به بهبود عمده ای در محصولات این شرکت خواهد شد .
لازم به ذکر است که ممکن است برای انتخاب موضوع جهت بهبود، نیازمند در نظر گرفتن عوامل دیگری هم باشیم، برای مثال در مورد فوق ممکن است هزینه و یا زمان مورد نیاز برای هر کدام از مقوله ها نیز از اهمیّت کافی برخوردار باشند که در این صورت می توانیم با ترسیم نمودارهای پارتو مربوط به آنها، انتخاب مناسب تری داشته باشیم .
منبع : وزارت صنایع - معاونت پژوهشی و فناوری طرح مطالعه بهره وری در صنعت
 

نظرات شما عزیزان:

نام :
آدرس ایمیل:
وب سایت/بلاگ :
متن پیام:
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:





نوشته شده در جمعه 5 خرداد 1391برچسب:,
ساعت 15:46 توسط امین حیدری| |

کپی برداری بدون ذکر منبع غیر مجاز می باشد
 www.sharghi.net & www.kafkon.com & www.naztarin.com